STOLICA, nr 7-8/2023
Stolica do kupienia w kioskach, empikach, DSH, placówkach Poczty Polskiej, na niektórych stacjach benzynowych.
ROZSZERZONY SPIS TREŚCI:
4 Kronika
ODPOCZNIJ NA MAZOWSZU
6 Z Brwinowa do Otrębus – z Jerzym S. Majewskim na rowerach
Aby zwiedzić trzy sąsiadujące ze sobą miasta: Brwinów, Milanówek i Podkowę Leśną, najlepiej wybrać się na rowerze. Do każdego miejsca łatwo dotrzeć zarówno dzięki pociągom Kolei Mazowieckich, jak i Warszawskiej Kolei Dojazdowej. […] Przy ul. Żwirowej 4 stoi dom „Pod Wiatrakiem”. Powstał w 1912 r. Jest to jeden z kilku domów, które zaprojektował w Brwinowie późniejszy pionier nowoczesnej architektury w Polsce Oskar Sosnowski
17 W drogę po Mazowszu czas – Z Lechosławem Herzem rozmawia Mateusz Kaczyński
Miałem 35 lat, kiedy wydałem swój pierwszy przewodnik po Puszczy Kampinoskiej, wcześniej przez 10 lat nieźle ją zdążyłem poznać. A 10 lat później Jerzy Kasprzycki – znakomity varsavianista, pisywał felietony w „Życiu Warszawy” – namówił redakcję, aby w gazecie pojawiły się artykuły o historii Mazowsza. Znalazł wtedy mnie, autora przewodnika Podwarszawskie szlaki piesze.
20 Wokół historycznego Mazowsza, cz. 12 – o kulturze artystycznej regionu – Michał Wardzyński
Zwiedzanie Pułtuska warto rozpocząć w jego najwyższym punkcie. Takie położenie grodu, przekazanego najpóźniej w końcu XIII w. przez książąt Kościołowi po serii niszczycielskich najazdów litewsko-pruskich, zapewniało kontrolę nad doliną Narwi.
STARE MIASTO ZNANE I NIEZNANE
30 Strona Kołłątaja – Adrian Sobieszczański kontynuuje swój cykl
Pierwotnie kamienice w rynku nie były numerowane. Ich zwyczajowe nazwy odnosiły się do właścicieli bądź charakterystycznych elementów architektonicznych. Do zmiany tej sytuacji przyczyniły się tworzenie rejestrów gospód oraz lustracje posesji. […]w czasach stanisławowskich Komisja Dobrego Porządku ustaliła numery policyjne domów staromiejskich…
MUZEUM BITWY WARSZAWSKIEJ 1920 ROKU
36 Wróg u bram tuż, tuż… – Warszawa w przededniu wybuchu – Jerzy S. Majewski
Na jednej z fotografii widać, jak przed kawiarnią Kresy przy Nowym Świecie ubrane na biało członkinie Koła Polek organizują pomoc żywnościową dla żołnierzy. Obok na murze widnieją plakaty propagandowe przestrzegające przed hordami bolszewickich barbarzyńców oraz zawierające apele do mieszkańców stolicy. W tych dniach nawała bolszewicka z każdym dniem coraz bardziej zbliżała się do Warszawy.
46 I przyszła wojna – działania bojowe i bitwa pod Radzyminem
14 sierpnia oddziały 1 Dywizji Litewsko-Białoruskiej na niespełna dwie godziny odbiły Radzymin. Ów dzień został zapamiętany przez uczestników walk jako szczególnie ciężki. W relacjach, obok wspomnień o bohaterskiej postawie dowódców i towarzyszy broni, pojawiały się wzmianki o chwilach słabości, o porzuconej broni i opuszczonych stanowiskach. Dawało o sobie znać potworne zmęczenie. Wieczorem na pole bitwy dotarły posiłki…
HISTORIA
56 Królewska na medal! – kamienice w sąsiedztwie Pałacu Saskiego przypomina Piotr Otrębski
Córka Zofia [Malhomme] była pianistką. W kamienicy przy Królewskiej dawała koncerty poniedziałkowe, a o jej występach pisała prasa. W październiku 1855 r. „Gazeta Warszawska” ostrzegała, że kolejnego dnia „w składach muzyki może zabraknąć taranteli, walca i fantazji […] Chopina”. Dawano w ten sposób do zrozumienia, jak bardzo młoda pianistka inspirowała swoimi występami. W tym czasie kamienica w całości przeznaczona była pod wynajem.
60 Za mundurem… – o ubiorach dawnych służb komunikacyjnych Włodzimierz Winek
[…]Pierwsze próby zaprowadzenia jednolitego uniformu dla obsługi miejskich omnibusów konnych – woźniców, stangretów, konduktorów – pojawiły się niemal równocześnie wraz z uruchomieniem Dworca Warszawsko-Wiedeńskiego w 1845 r., kiedy ruszyły pierwsze omnibusy miejskie. Podobnie jak to było w Paryżu, mundury obsługi omnibusów miejskich miały się znacząco różnić od ubrań personelu obsługującego omnibusy kursujące między dworcem a poszczególnymi hotelami. Miały się również odróżniać od mundurów służby kolejowej. Wydawać by się mogło, iż jest to rzecz prosta i łatwa do wprowadzenia. Ale nie w Warszawie, znanej ze swej krnąbrności i wręcz wrogości do wszystkiego, co ujęte przepisami, regulaminami itd.
63 Warszawskie cegielnie i ślady po nich – Krzysztof Traczyński
[…] cegielni było w Warszawie wiele. Większość wyrobisk została zasypana i wyrównana, budynki cegielni przestały istnieć. […]
66 Kotwica na gruzach – o genezie znaku Polski Walczącej Andrzej Rogiński
W ponurych czasach stalinizmu Eugeniusz Ajewski przeprowadził samotną akcję w przeddzień zabronionego wówczas świętowania rocznicy Konstytucji 3 maja. Był to też czas prześladowania powstańców z Armii Krajowej. Nocą z 2 na 3 maja 1949 r. wyszedł z mieszkania przy ulicy Puławskiej i poszedł na plac Warecki (dziś Powstańców Warszawy). Stał tam najwyższy wówczas budynek w Warszawie, Prudential, w którym po odbudowie znalazł się hotel Warszawa.
68 Ściana z oknem Żeromskiego – Bożena Radzio
70 Mistrz ołówka, metalu i pióra – o pracach Henryka Grunwalda
Wojciech Lipczyk
KULTURA
74 Notatnik warszawski
76 Archeolodzy sprawdzą teren pałacu Brühla
77 Karnet teatralny – O czym mówi teatr – Tomasz Miłkowski
80 Miasto, ulica, człowiek – Rafał Skąpski
81 16. Nagroda Literacka m.st. Warszawy
82 Made in PRL – prace Olgierda Rutkowskiego przypomina Jolanta Błaszczyk-Rutkowska
86 Król Jan III Sobieski na cokołach – Katarzyna Dzierzbicka
94 Miasto ciszy – Maria Terlecka
95 Lato zaczęło się w czerwcu – Jacek Fedorowicz
94 Stadion Dziesięciolecia – Patrycja Jastrzębska
