W dniach 24-28 maja w warszawskim Kinie Muranów odbędzie się 13. edycja Międzynarodowego Festiwalu Filmowego Żydowskie Motywy. W tegorocznym programie znalazło się ponad 30 fabuł, dokumentów i krótkich metraży o tematyce żydowskiej z całego świata – m. in. z Izraela, Niemiec, Polski, Francji, Rumunii i Stanów Zjednoczonych. Pokazom festiwalowym towarzyszyć będą dyskusje z autorami filmów.
Festiwal Żydowskie Motywy od 2004 roku przybliża polskim widzom fascynującą żydowską kulturę, pielęgnuje pamięć o wspólnej przeszłości Polaków i Żydów oraz promuje idee tolerancji i kulturowej otwartości poprzez uniwersalny język sztuki filmowej.
Jak co roku, publiczność festiwalu będzie miała szansę obejrzeć wiele dokumentalnych produkcji poświęconych historii i tradycji narodu żydowskiego, w tym Aliyah Dada (reż. Oana Giurgiu, Rumunia 2015), opowieść o migracji 400 tysięcy rumuńskich Żydów do Ziemi Świętej oraz o ich niezwykłym wpływie na izraelską kulturę. Zrealizowany w stylu dadaistycznego kolażu film stanowi hołd złożony pionierom tego ruchu – Tristanowi Tzara i Marcelowi Janco, dwóm żydowskim artystom pochodzenia rumuńskiego.
W ekologicznym dokumencie Nad brzegami Jarkonu (reż. Avi Belkin, Izrael 2015) widzowie poznają historię tytułowej rzeki, z której życiodajnych zasobów przez dziesięciolecia na równych prawach korzystały kolejne pokolenia Żydów i Arabów. Współcześnie, z powodu ogromnego zanieczyszczenia, Jarkon cieszy się złą sławą. Film, wykorzystując niepublikowane wcześniej materiały archiwalne, pokazuje proces degradacji rzeki, późniejsze próby jej uzdrowienia oraz odkrywa głębokie zależności pomiędzy ludźmi a ziemią, na której żyją. Pokazuje przy tym, iż ludzka skłonność do rabunkowej eksploatacji natury jest niezależna od barw politycznych i przynależności etnicznej.
Wśród festiwalowych propozycji nie zabraknie też filmów opisujących skomplikowaną i pełną paradoksów rzeczywistość współczesnego Izraela. W zaskakującej Pochwale smalcu (reż. Chen Shelach, Izrael 2016) reżyser przedstawia historię produkcji wieprzowiny w Izraelu, która od lat wywołuje gorące spory pomiędzy ortodoksyjnymi Żydami a zwolennikami świeckiego syjonizmu. Film próbuje odpowiedzieć na pytanie, w jaki sposób stosunek do głównego religijnego tabu
w żydowskiej tradycji, jakim jest konsumpcja wieprzowiny, stał się dla mieszkańców Izraela istotną deklaracją ideową, religijną i polityczną.
Spośród prezentowanych filmów fabularnych na szczególną uwagę zasługuję nagradzany m. in. na MFF w Wenecji kanadyjski dramat psychologiczny Remember (reż. Atom Egoyan, Kanada/Niemcy 2015). Bohater tego trzymającego w napięciu obrazu o pułapkach pamięci i pragnieniu zemsty – chory na demencję Zev Guttman – próbuje odnaleźć oprawcę z Auschwitz, przed laty odpowiedzialnego za śmierć jego rodziny.
Polską kinematografię w festiwalowym konkursie reprezentować będzie m. in. dokument Przy Planty 7/9 (reż. M. Jaskulski, L. Loewinger, Polska/USA 2016). Film w przejmujący sposób przypomina historię pogromu kieleckiego z 1946 roku, w którym z rąk Polaków zginęło ponad czterdziestu Żydów. Rekonstrukcja tych tragicznych wydarzeń staje się punktem wyjścia do przedstawienia trwających od ponad trzech dekad starań Bogdana Białka – psychologa i społecznika – o oparte na wzajemnym zrozumieniu i wyzbyciu się stereotypów zbliżenie między kielczanami
a Żydami.
W poruszającym Sprawiedliwym (reż. Michał Szczerbic, Polska 2015), ocalona z Holokaustu młoda Żydówka Hania powraca na polską prowincję lat 60. XX wieku, by odnaleźć ludzi, którzy pomogli jej przetrwać koszmar i okrucieństwa wojny. Powrót dziewczyny do ojczyzny niespodziewanie stanie się szansą na oczyszczenie dla wszystkich uczestników przeszłych wydarzeń.
W skład tegorocznego jury wejdą: reżyserki Joanna Kos-Krauze i Anna Zamecka oraz teolog
i krytyk filmowy ks. Andrzej Luter. Spośród wszystkich prezentowanych filmów jurorzy wytypują laureatów czterech głównych nagród festiwalu, w tym tej najważniejszej – Złotego Warszawskiego Feniksa. Ponadto, filmy festiwalowe będą rywalizowały o Nagrody Specjalne oraz o Nagrodę Publiczności.
Ważnym punktem festiwalu będzie przegląd filmów Andrzeja Wajdy, w których istotną rolę odegrały motywy żydowskie. Widzowie zobaczą m. in. filmy Samson (1961), Wesele (1972) oraz Korczak (1990).
Zwieńczeniem przeglądu będzie zaplanowana na 27 maja debata „Swój czy obcy. Żydzi w filmach Andrzeja Wajdy”, podczas której zaproszeni goście będą analizować wagę i znaczenie wątków żydowskich w twórczości reżysera. W spotkaniu udział wezmą aktorzy Maja Komorowska i Wojciech Pszoniak oraz pisarz i krytyk literacki Piotr Paziński. Rozmowę poprowadzi krytyk filmowy Łukasz Maciejewski.
Wśród wydarzeń towarzyszących znajdą się także warsztaty i pokazy instalacji audiowizualnych organizowane wspólnie z Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN i Menora InfoPunkt.
Na wszystkie seanse festiwalowe wstęp bezpłatny.
Darmowe wejściówki do odbioru w Kinie Muranów od 20 maja.
Termin: 24-28 maja 2017
Projekcje i spotkania z reżyserami: Kino Muranów, ul. Andersa 5, Warszawa
Debata „Swój czy obcy. Żydzi w filmach Andrzeja Wajdy”: Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN, ul. Mordechaja Anielewicza 6, Warszawa
Klub Festiwalowy: Klubokawiarnia Resort, ul. Bielańska 1, Warszawa
Więcej informacji: www.jewishmotifs.org.pl
